De woede van Abraham

In 1873 komt een jonge Nederlandse chemisch technoloog aan in Java, waar zijn ondernemende en vooruitstrevende familie plantages bezit. Hij begint een eigen plantage, Gamboeng, die zijn leven gaat beheersen. Ook nadat hij uit liefde is getrouwd met de levendige, gevoelige Jenny blijft alles in het teken van het afgelegen Gamboeng staan. Pas na haar zelfmoord in 1907 gaat hij begrijpen hoezeer hij haar en anderen te kort heeft gedaan en zichzelf heeft geïsoleerd door zijn onbuigzaamheid. Hella Haasse (1918-2011), vooral bekend door haar historische romans waarin feit en fictie knap zijn verwerkt, groeide op op Java. Zij weet de sfeer van het eiland dan ook uitstekend op te roepen in deze mooie roman. Uitgaande van bestaande correspondentie en documenten, en in de van haar bekende zorgvuldige stijl, beschrijft ze fragmentarisch en uiterst boeiend de ontwikkeling van de hoofdpersonen. Dit boek werd genomineerd voor de AKO-literatuurprijs 1993.

Odile is de hoofdpersoon en vertelster (ik-vorm) van deze roman van de veelbekroonde Nederlandse schrijfster en dichteres (1952). Ze is in deze migratieroman, die midden negentiende eeuw speelt, een bastaardkind. Haar moeder is door haar bemiddelde ouders verstoten. Als de moeder onterecht in een krankzinnigengesticht wordt opgenomen, gaat Odile in op de avances van boer Koben. Na het mislukken van de aardappeloogst en dreigende uitzetting gaan ze in op de propaganda van de Maatschappij voor Overzeese Volksplanting om samen met vijftig streekgenoten overzees een mooie toekomst op te bouwen. Daar aangekomen blijken alle beloftes gebakken lucht en worden ze al snel geconfronteerd met ziekte, tegenslag, na-ijver, verdeeldheid, sektevorming en de onmogelijkheid om hun schulden af te betalen. Net als in het soortgelijke ‘Muskietenkust’ van Paul Theroux blijft Odile lang de steeds stuggere en dominante Koben trouw, terwijl de florerende moeder erop aandringt om met haar weg te gaan. De auteur roept met sober beeldend taalgebruik en subtiele vooruitverwijzingen een pakkend beeld op van een vergeten geschiedenis. Voor een breed publiek.

Zola (1840-1902) is een naturalistisch schrijver. Hij ziet de personages van zijn romans als producten van hun afkomst, het milieu waarin ze verkeren en het tijdperk waarin ze leven. In ‘Het meesterwerk’ (1886) beschrijft Zola het leven van Claude Lantier, een begenadigd en vernieuwend schilder. Hij is echter erfelijk belast: hij lijdt aan stemmingswisselingen. Aan het meesterwerk dat Claude voor ogen staat (het doet denken aan ‘Le déjeuner sur l’herbe’) werkt hij jarenlang. Als hij het dan eindelijk presenteert op een Salon, wordt hij uitgelachen: hij is zijn tijd ver vooruit. Datzelfde gaat op voor een enorm doek, gesitueerd in een Parijse wijk. Hij begrijpt dat men bepaalde elementen als vreemd zal ervaren, en vernietigt het. De stad Parijs speelt trouwens een belangrijke rol in de roman. Alle inzendingen voor de jaarlijkse Parijse Salons worden afgewezen. Zijn leven komt zo in een negatieve spiraal terecht en daarvan wordt ook zijn vrouw Christine het slachtoffer. Een meesterlijke roman. Voortreffelijk vertaald. Het Nawoord plaatst de roman in een literair en historisch kader.

Het prijzenswaardig initiatief om moeilijkere teksten toegankelijk te maken voor mensen voor wie lezen niet eenvoudig is, verdient uiteraard waardering. Het fraaie verhaal uit Douwes Dekkers' 'Max Havelaar' om die reden vereenvoudigen, roept misschien bezwaren op. Het is natuurlijk losgescheurd uit zijn historische context. Duidelijke toelichting is hier dus op zijn plaats en die is in deze uitgave ook opgenomen. Maar zelfs buiten de omvangrijke roman van Multatuli blijkt het klassieke verhaal zo sterk en authentiek, dat het, vereenvoudigd en in korte hoofdstukjes ingedeeld, niets aan kracht inboet en zeker mensen zal aanspreken. Daarom verdient dit herschreven verhaal, goed leesbaar voor iedereen in begrijpelijke taal en heldere vormgeving, zeker een kans. Voorin een zwart-wit foto. Met wereldkaart waarop Nederland en Indonesië zijn aangegeven. Verschijnt in de serie ‘Literatuur voor beginners’. Uitgave in samenwerking met het Multatuli Genootschap. Voor volwassenen en jongeren vanaf ca. 15 jaar.

Een aangrijpende historische roman over twee wezen die in 1824 naar Veenhuizen worden gestuurd om in een kinderkolonie te gaan leven. Na het verlies van hun ouders moeten Karel en Lize zich aanpassen aan het strenge regime van de kinderkolonie. Ze sluiten vriendschap met de geharde Neeltje, wat hun leven in de moeilijke omstandigheden iets draaglijker maakt. Samen beramen ze een plan om te ontsnappen uit Veenhuizen. Het verhaal is gebaseerd op de waargebeurde ervaringen van Karel en Lize Muller en biedt een uniek inzicht in een een bijzonder stuk Nederlandse geschiedenis. In prettig leesbare stijl geschreven, met een scherp oog voor historisch detail. Patricia Snel (1967) is een Nederlandse auteur en schrijfcoach. Ze schreef meerdere thrillers. Voor ‘De vondeling van Veenhuizen’, haar eerste historische roman, verbleef ze ruim een half jaar lang in de voormalige kinderkolonie..

Aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis beschrijft journaliste Suzanna Jansen (1964) anderhalve eeuw Nederlandse armoede en wat daar aan gedaan werd, te beginnen met het heropvoedingexperiment in Veenhuizen in Drenthe. Jansen ontdekte dat haar overgrootmoeder in 1856 werd geboren in een van de drie grote gestichten in Veenhuizen. Hier probeerde men sinds 1823 wezen, landlopers, arme stadsgezinnen en andere arme sloebers via hard werken, tucht en orde her op te voeden tot nuttige, keurige burgers. Een goed en toegankelijk geschreven, heel boeiend en aangrijpend stuk sociale geschiedenis. Honderd jaar pogingen om de sociale onderklasse te verheffen is erin verbonden met de persoonlijke geschiedenis van een familie die hiermee van doen had, zich aan de ellende, de vernederingen en het onrecht wist te ontworstelen en 'van een dubbeltje een kwartje' werd. Met stamboom en twee katernen met zwart-witfoto's, uitgebreide bronvermelding en verantwoording van de illustraties. Volgens demograaf Carel Harmsen van het CBS heeft 'ten minste een op de zestien Nederlanders voorzaten die een heropvoeding hebben ondergaan in de Drentse paupergestichten van de negentiende eeuw'.

Een verhandeling over de geschiedenis van het Volendamse kunstenaarshotel Spaander. Vanaf 1881 werd het Volendamse Hotel Spaander, gerund door Leendert en Aaltje Spaander, een trekpleister voor kunstenaars uit de hele wereld. Ruim 1400 schilders, waaronder zo'n 200 vrouwen, werden aangetrokken door de typisch Hollandse luchten, het beroemde Hollandse licht, en de verdraagzaamheid en openheid die ze er vonden. Ondanks deze rijke geschiedenis bleef Spaander als kunstenaarskolonie relatief onbekend. Jan Brokken wekt deze onderbelichte geschiedenis tot leven. Gedetailleerd en verhalend geschreven. Met portretten, illustraties en foto’s in kleur en zwart-wit. Met name geschikt voor een meer geoefende lezersgroep. Jan Brokken (Leiden, 1949) is een wereldberoemde Nederlandse schrijver en journalist. Hij schreef vele boeken. Zijn werk wordt in meer dan vijftien landen uitgegeven en won meerdere literaire prijzen, zoals de Antsiferov Prize, de ICODO-prijs en de Premio letterario Giuseppe Acerbi..

Een historische roman over dwalen tussen twee werelden. Java, 1895. Als pleegkind is de Indo-Europese Louisa op haar dertiende uitgehuwelijkt. Ze wil dolgraag weten wie haar biologische moeder is, maar haar omgeving beweert dat afkomst er niet toe doet. Waarschijnlijk was haar moeder een concubine, iemand die je maar beter dood kunt zwijgen. Door veel te lezen probeert Louisa te ontsnappen aan haar huisvrouwenbestaan in Buitenzorg. Haar vriendschap met twee buitenstaanders geeft haar de vleugels van de kinnari, de mythische liefdesgodin. Na veel tegenslagen besluit ze alsnog op zoek te gaan naar haar moeder om te ontdekken wie zijzelf nu eigenlijk is: een westerse engel of een oosterse kinnari. ‘Engel en kinnari’ is meeslepend, beeldrijk en prettig leesbaar geschreven. Voor een brede tot literaire lezersgroep. Dido Michielsen (Amersfoort, 1957) is een Nederlandse schrijver. Haar debuut 'Lichter dan ik’ won de Boekhandelsprijs 2020 en werd genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs.