Het beest van Kruger

Drie generaties eigenzinnige en revolutionaire vrouwen zoeken naar hun eigen weg in het Nederland van de 19e en 20e eeuw.

Ezekiel is een jonge, kritische journalist uit Haarlem, die in 1864 in contact komt met het uit Rusland verdreven gezin Abraham, dat een boerderij heeft achter de Breesaap, het duingebied rond Velsen. Ze weten niet dat binnenkort wordt begonnen met de omstreden aanleg van het Noordzeekanaal dat Amsterdam met de Noordzee moet verbinden. Ondanks veel protest wordt de aanleg doorgezet vanwege de financiële belangen van een kleine groep. Ezekiels betrokkenheid bij het lot van de graafarbeiders kost hem in 1872 zijn carrière en verloving. Hij blijft zichzelf trouw en al kan de opening van het kanaal in 1876 niet verhinderd worden, hij wint het respect van zijn grote liefde. De familie van de schrijfster (kritische journaliste, voorvrouw van de anti-apartheidsbeweging) kwam uit het duingebied. Haar betrokkenheid, kritische geest en schrijftalent resulteerden in een goed geschreven roman, die raak duidelijk maakt dat economische vooruitgang altijd weer ten koste gaat van mensen. Eerste deel van een trilogie die verder bestaat uit 'De onweerstaanbare bastaard' en 'Het schandaal'.

De auteur (1948) is een bekende journaliste, schrijfster en voormalig anti-apartheidsactiviste. In haar historische romans legt zij vaak onbekende geschiedenissen en personen bloot. Hendrik Witbooi (circa 1830-1905) is een van die relatief vergeten mensen. Niettemin was hij een belangrijke Afrikaanse onafhankelijkheidsstrijder. Om die reden staat zijn portret ook op de bankbiljetten van Namibië. Hendrik is afkomstig uit het volk van de Khoi, nomadische veehouders in zuidelijk Afrika, dat rond 1850 naar Namibië trekt. Hij leert lezen en schrijven van een zendeling en volgt zijn vader op als leider van zijn clan. Vanaf 1890 koloniseren de Duitsers Namibië en zijn erop uit de bewoners te onderwerpen. Handelaren azen op exploitatie van het gebied. De intelligente Witbooi doorziet de bedoelingen van de kolonisator en verzet zich, in eerste instantie met succes, tot hij op hoge leeftijd sterft in het zadel. Braam baseerde zich op honderden door Witbooi nagelaten brieven en schreef een indrukwekkende en toegankelijke biografische roman. Met nawoord van de auteur en lijst van personen. Een laagdrempelig boek dat zonder voorkennis van Afrikaanse geschiedenis goed te lezen is.

Connie Braam heeft een reputatie hoog te houden als anti-apartheidsactiviste en als auteur van boeken waarin discriminatie en racisme aan de kaak gesteld worden. Ook in deze roman, die speelt tijdens de Tweede Wereldoorlog, geeft zij een stem aan mannen, zwart en bruin, die vaak niet gehoord werden in de geschiedenis. Braam is de alleswetende vertelster. Ze doet verslag in korte, rake zinnen en slaagt erin vanaf het begin de lezer bij de les te houden. De les dat ieder mens gelijk is, maar dat de praktijk helaas anders is. Jakob, kleinzoon van de zwarte Namibische vrijheidsstrijder Hendrik Witbooi, is de centrale figuur, die we volgen op zijn weg door de oorlog. Net als 120.000 (!) Zuid-Afrikanen heeft hij zich aangemeld om te strijden tegen Hitler. Hij wordt gevangengenomen in Libië en doorstaat de ellende van Auschwitz en de barre voettocht naar de vrijheid. Maar eenmaal thuis in Zuidwest-Afrika ervaart hij dat er niets is veranderd. De apartheid die hij in de oorlog aan den lijve meemaakte, is er nog steeds. Een pakkend verhaal dat getuigt van een nog altijd hoogstaand vakmanschap van Braam (1948).