De drie levens van Josef Klein

  Actuele roman over een professor die met emeritaat gaat en bij toeval in contact komt met in Berlijn bivakkerende vluchtelingen uit Afrika. Door de gesprekken die hij met hen voert, ontvouwt zich een realistisch panorama van de lotgevallen van de asielzoekende ontheemden die tot werkeloosheid zijn veroordeeld. Zo ontstaat een soort feitenroman, die op genuanceerde manier de vluchtelingenproblematiek thematiseert. Slim vervlecht de auteur (1967) dit actuele thema met de Duitse geschiedenis. Een literaire roman met filosofische diepgang, die onsentimenteel, maar wel pijnlijk duidelijk maakt voor welke barrières de gemiddelde asielzoeker zich geplaatst ziet. Jenny Erpenbeck geldt in Duitsland momenteel als een zeer prominente auteur. Shortlist van de Deutscher Buchpreis 2015.Hebban-pagina Gaan, ging, gegaanGoodreads-pagina Gaan, ging, gegaanWikipedia-pagina Jenny Erpenbeck (Engels)Recensie TzumRecensie BazarowUittrekselbank-pagina Gaan, ging, gegaan (met Bibliotheekaccount)

Traumatische oorlogservaringen in de Joegoslavische burgeroorlog blijken een splijtzwam in de relatie tussen een Servische vrouw en een Kroatische man.

Zij is als beeld zijn leven in gestapt, en zo is hij verliefd geworden op haar en haar ook weer kwijtgeraakt. Als haar inmiddels wereldberoemde portret, een naakte vrouw op een trap, weer opduikt, is dat als een signaal voor hem: zij wil dat ik haar vind. Een beroemd schilderij van een vrouw, dat lang gold als spoorloos, duikt plotseling weer op. Een verrassing voor de kunstwereld, maar ook voor een advocaat, die lang geleden in een conflict tussen de schilder en de eigenaar van het doek verzeild raakte. Hopeloos verliefd op de volledig naakt geportretteerde vrouw, hielp hij haar toen in het bezit van haar betoverende portret te komen. De dag daarop waren vrouw en schilderij verdwenen. Alle drie de mannen, de advocaat, de schilder en de kunstverzamelaar, voelen zich, ieder op hun eigen manier, door haar bedrogen. In een verborgen baai aan de Australische kust komt het tot een weerzien. 

Aanpassing is alles, weet Inge Lohmark. Per slot van rekening onderwijst ze al meer dan dertig jaar het vak biologie. Ze staat erom bekend dat ze de leerlingen kort kan houden en dat zonder woedeaanvallen of gesmijt met sleutelbossen. Daar is ze trots op. De teugels vieren kan namelijk altijd nog. En als er toch een keer onrust heerst, hoef je alleen maar met je vingernagels over het bord te krassen. Voor de leerlingen is het sowieso het beste hen elk moment te laten voelen dat ze aan haar overgeleverd zijn, in plaats van ze voor te spiegelen dat ze ook maar iets te zeggen hebben. Niemand heeft een keus. Je hebt de teeltkeus en dat was het dan. Als Inge gevoelens begint te ontwikkelen voor een leerlinge uit de derde klas die de gebruikelijke haat-liefdeverhouding voor de jeugd overstijgen raakt haar ‘biologistische’ wereldbeeld aan het wankelen.

De twee hoofdpersonen zijn Vera en de veel jongere Anne. Vera is op vijfjarige leeftijd met haar moeder uit Oost-Pruisen gevlucht naar het grote, kille boerenhuis in een dorp in het 'Oude Land', waar ze zich nooit thuis heeft gevoeld maar waar ze toch ook niet weg wil. Anne is de nicht van Vera en staat zestig jaar na Vera's vlucht met haar zoontje Leon voor de deur. Ook gevlucht, maar op een andere manier en om een andere reden. Anne vlucht voor het leven in Hamburg-Ottensen en voor haar man die van een ander houdt. Hoe verschillend Vera en Anne ook zijn, ze vinden bij elkaar wat ze altijd hebben gemist, namelijk familie. Op een knappe manier beschrijft de auteur (1964) hoe twee beschadigde zielen elkaar tegenkomen en elkaar niet naar beneden trekken, maar juist helpen en gedeeltelijk genezen. Mooi, doordacht, soms geestig taalgebruik. Het boek stond lang in de bestsellerlijst van Der Spiegel.Hebban-pagina Het oude landGoodreads-pagina Het oude landWikipedia-pagina Dörte Hansen Recensie VrouwenbibliotheekRecensie ChicklitUittrekselbank-pagina Het oude land (met Bibliotheekaccount)

Verbijsterd, zo voelt Katja Petrowskaja zich als ze aan haar familie denkt. De meeste leden ervan leven alleen voort als naam, slechts een handjevol heeft de twee ergste rampen van de twintigste eeuw overleefd, het stalinisme en het nazisme. Katja Petrowskaja probeert de verkruimelde familie te redden van een naamloos verleden, ze schraapt via gesprekken, archiefonderzoek en reizen stukjes en beetjes bijeen van wat ook háár geschiedenis is. Ze probeert er een samenhangend geheel van te maken en legt zo het ene na het andere drama vast, van showprocessen onder Stalin tot de gruwelijke moordpartij door de nazi’s in het ravijn Babi Jar in Kiev. Ze geeft de mensen die er niet langer zijn een gezicht.

In deze fijngevoelige roman wordt een tijdsbeeld gegeven van het Wenen van kort voor en in de Tweede Wereldoorlog. Een jongen van het platteland trekt naar de stad en komt in dienst van een winkelier in tabakswaren en aanverwante artikelen. Onder de klanten is ook de beroemde Joodse psychoanalyticus Sigmund Freud. In 1938 trekt Hitler met zijn leger Oostenrijk binnen en het altijd al aanwezige antisemitisme wordt plotseling voelbaar. De winkelbediende beleeft zijn eerste amoureuze avontuur, dat in een teleurstelling eindigt. Hij zoekt na een toevallige ontmoeting troost bij Freud en langzamerhand nemen die contacten toe. De winkelier krijgt te maken met anti-Joods geweld omdat Freud zijn klant is. Zijn winkel wordt vernield. Hij wordt na Freuds vertrek naar Engeland door de Gestapo opgepakt. De bediende probeert hem nog te redden, maar wordt uiteindelijk zelf ook gearresteerd. Op ingehouden toon vertelt dit verhaal het volwassen worden van een dorpsjongen in de stad, binnen het racistisch drama dat zich toen afspeelde. Een must voor wie zich bewust wil zijn van onze tijd.Hebban-pagina De Weense sigarenboerGoodreads-pagina De Weense sigarenboerWikipedia-pagina Robert SeethalerRecensie BazarowRecensie Literair Nederland