De spion

José, een saaie ambtenaar op het z.g. Algemeen Archief van de Burgerlijke Stand, verzamelt krantenknipsels van beroemde mensen. Op een dag gaat zijn aandacht per toeval uit naar de geboorte-akte van een onbekende vrouw. José heeft een doel in zijn leven gevonden. Hij wil een reconstructie van het leven van deze vrouw maken. De weleer makke ambtenaar lapt nu alle regels aan zijn laars. Leugen, inbraak, werkverzuim, vervalsing van officiële documenten: het doel heiligt de middelen. Zijn nieuwsgierigheid wordt een ware obsessie. Zijn speurtocht is een verzetsdaad. Na een uitputtende speurtocht ontdekt José dat de onbekende vrouw zelfmoord heeft gepleegd. José is een ander mens geworden. Intrigerende en prachtige roman uit 1997 van de Portugese schrijver (1922, winnaar van de Nobelprijs 1998) die ons de meest donkere en negatieve kanten van de hedendaagse maatschappij laat zien: eenzaamheid, anonimiteit en volgzaamheid. Een juweeltje. Eerste uitstekende en verzorgde vertaling naar het Nederlands kwam uit in 2000. Vrij kleine, compacte druk.

Een heel land wordt opeens getroffen door een besmettelijke blindheid. De blinden worden allemaal bijeengebracht in een oud gebouw. Ze worden daar streng bewaakt door leger en regering, maar op den duur worden ook de bewakers blind. Degeneratie zet in en de wereld verandert in een zelfzuchtige strijd op leven en dood, in een hel. Op het eind kunnen de blinden weer zien. Saramago (1922-2010, Nobelprijs 1998) was een van de belangrijkste hedendaagse schrijvers van Portugal. De stijl is zakelijk, helder en onpartijdig: een essay in romanvorm over de wreedheid en de slechtheid van de mens, in een prachtige vertaling. Een roman die op voortreffelijke en pijnlijke wijze laat zien hoe de mens onder bepaalde omstandigheden kan degenereren tot een egoïstisch monster. Angstaanjagend om te lezen hoe de mens zo dubbelblind kan zijn. Met een uitgebreid, informatief nawoord van de vertaler.

In een onbepaald land worden twee keer vlak achter elkaar verkiezingen gehouden met een zeer lage kiezersopkomst en teleurstellende verkiezingsresultaten. Er ontstaat verwarring bij de partijen van Links, het Midden en Rechts en er wordt besloten om spionnen in te schakelen om het volk af te luisteren en informatie door te sluizen naar het Hoofdkantoor. Bij onbevredigende resultaten besluit de Minister van Defensie grootschalige en systematische infiltratie-acties onder de bevolking te organiseren (terreurpraktijken, microfoons) om inzicht te krijgen in de redenen van het gebeurde. Het volk komt in opstand (staking, bomaanslagen). Er wordt een staat van beleg afgekondigd om het optreden van georganiseerde subversieve groepen op te sporen. De zoektochten leiden naar een oogarts die wellicht meer weet. Maar de problemen stapelen zich op, met rampzalige gevolgen. Een prachtige en vooral spannende roman over staatsterreur, de macht van het individu en het belang van het kiesrecht. De Portugese auteur (1922-2010) was Nobelprijswinnaar in 1998. Een pluim voor de vertaling. Lezing van het eerder verschenen 'De stad der blinden' (met deels dezelfde personages) is niet noodzakelijk.