Verteller van de wind

Op zijn honderdste verjaardag ontvlucht een man het door hem zo gehate bejaardencentrum en ontvreemdt bij het busstation een zware koffer die gevuld blijkt te zijn met zwart geld.

Onder de intieme beschutting van de duisternis begint een oude man zijn verhaal over pater Raul, een van de priesters die via de zee naar Mozambique kwam. Pater Raul nam de beeltenis mee van een baardige man die duidelijk te weinig te eten had gekregen en die vastgespijkerd was op een kruis. De oude verteller laat zien hoe zijn volk al snel leerde zwijgen en de eigen goden voor zichzelf hield. Hij vertelt ook hoe pater Raul zijn geloof verloor. Wanneer de oude man in slaap valt, neemt zijn zoon Roberto het verhaal van hem over. Om zijn vader te leren kennen, zegt hij, moet je de verhalen kennen van de Portugezen voor wie hij diende. En zo beleeft de lezer vanuit telkens een nieuwe invalshoek een ander deel van de werkelijkheid. Na de zoon neemt een volgend personage het stokje over en zo rijgen de verhalen zich aaneen. Een indringende roman over de kracht van Afrika.

De Zweedse auteur (1976) komt na autobiografische boeken met deze autobiografisch sterk ingekleurde debuutroman, genomineerd voor ‘Svenska Dagbladets Litteratuurpris 2020’ en internationaal een groot succes. Het is het verhaal van drie jonge mannen die terugkeren naar het eenzaam gelegen zomerhuis, waar zij ooit samen met hun ouders en de hond Molly de lange zomervakanties doorbrachten. Benjamin, Nils en Pierre voeren de urn met de as van hun moeder mee, want mama wil worden uitgestrooid in het meer bij het huisje. In retrospectieven borrelt een traumatisch verleden naar boven. Het voortdurende gevecht met elkaar en om liefde, aandacht en waardering van hun onvoorspelbare ouders. Zij zijn hoofdzakelijk met zichzelf, hun slaap- en drinkgewoontes en een ‘verdeel-en-heers-opvoeding’ van hun zoons bezig. Benjamin veroorzaakt in een dicht bij de ‘stuga’ gelegen transformatorhuisje een explosie, met Molly als slachtoffer. Pas veel later wordt het werkelijke familietrauma duidelijk. Een pakkende, psychologisch diepgaande roman met pijnlijke herkenningspunten. Zeer aanbevolen.

De vader en oom van de drie broers Lauritz, Oscar en Sverre waren door de zee meegenomen. Dergelijke tragedies hoorden bij het ruwe leven aan de Noorse westkust. De broers moesten hun toevlucht zoeken in de stad. Ze hadden anoniem kunnen blijven en in de geschiedenis kunnen verdwijnen. Maar het lot beschikte anders. Bij toeval trokken de drie de aandacht van een weldoener en kregen ze de kans om in Duitsland te worden opgeleid tot ingenieur. In 1901 studeerden ze af, met een glanzende carrière in hun geboorteland in het verschiet. En toch had het leven voor hen heel wat anders in petto. Ze verdwaalden in de wereld. Bruggenbouwers volgt de drie broers op hun dwaaltocht, van besneeuwde Noorse vlaktes via Duitse aristocratische salons tot de savannes van Oost-Afrika.

Een Zweeds gezin worstelt in de jaren vijftig van de twintigste eeuw met de verwachtingen van elkaar en van de welvaartsstaat.   Deze roman van de Zweedse schrijfster/psychologe (1971), het slotdeel van een bekroonde trilogie*, portretteert een gezin dat zich in de groeiende Zweedse welvaartsstaat van de jaren vijftig van de twintigste eeuw koste wat koste probeert aan te passen om te overleven (titel). Net als in Virginia Woolfs (motto) 'Mrs. Dalloway' (1925) beslaan de overwegingen van huisvrouw Maj het overgrote deel van het boek (afgewisseld met die van haar man Tomas), met de nadruk op het bestieren van het huishouden (feestvoorbereidingen!), waarin stress, gepieker en miscommunicatie dreigend werken. Tomas wordt door een manager van buitenaf uit het familiebedrijf gedrukt, raakt aan de drank en begint een affaire. De vervreemding van elkaar en van hun kinderen Anita en Lasse (vooral in de jaren zestig) is onafwendbaar, vervat in meanderende gedachten vol zorgen en verlangens, waarin hun ‘echte’ gedachten (schuin gedrukt) haaks staan op de schone schijn die ze naar buiten toe proberen op te houden.